"Extreme make-over"

Kent u dat programma, waarin mensen zich een nieuw uiterlijk laten aanmeten, omdat het oude niet (meer) voldoet aan hun wensen? China zou een deelnemer kunnen zijn, en is wat ons betreft "the extremest makeover of all". Overal schieten torenflats als paddestoelen uit de grond; nieuwe wegen, bruggen en tunnels worden in sneltreinvaart aangelegd. En zoals met elke metamorfose, wordt ook hier eerst het meest in het oogspringende aangepakt. De hoofdstraten zien er dus picobello uit, daarachter is nog een hoop ouderwets communistisch grijs en de woningen van de minder bedeelden te zien. Het voorlopige resultaat is, dat China met 1 been lijkt mee te rennen in de voorhoede van moderne landen, terwijl het met het andere been nog ergens achteraan, tussen de huifkar en de ossenploeg doorsjokt.

Wij proberen ondertussen een glimp op te vangen van de pareltjes die in dit inmense land verstopt liggen. En langs de route Nanning-Beijing blijkt meer dan genoeg te zien om ons een gevarieerde indruk van centraal-oostelijk China te geven. We kwamen langs de spectaculaire rotsformaties bij Yangshuo, werden rondgeleid in de oude school van Mao en doken in het rijke verleden van China's dynastieen. We vergaapten ons aan het disputabele megaproject in de Yangtse rivier, de "Three Gorges Dam" en we bezochten de geboorteplaats van Tai Chi, de slow-motion variant van Kong Fu. De rest van de tijd brachten we treinend door en kletsten we met behulp van handen, voeten en een handig plaatjesboekje (Anne, bedankt!) met de nieuwsgierige Chinese medereizigers. Uit het verbaasde enthousiasme, dat veel van deze ontmoetingen omhult, maken we op dat onafhankelijk reizende westerlingen op deze route een rariteit zijn. Soms rennen ze zelfs op ons af om even een hand te schudden, en niet zelden moet iemand Afke's blonde lokken bevoelen.

Maar ook hebben we jongeren ontmoet, die wel Engels spraken en sommigen deden dat nu voor het eerst in het wild. De ene vertelde ons dat een 1 partijenstelsel helemaal zo slecht niet is, de andere is zich maar al te zeer bewust van de censuur in de media en de politieke beperkingen die de overheid hen oplegt. De meesten lijken echter 1 overeenkomst te hebben: ze zijn nogal gefixeerd op geld en rijkdom. Alles wat nieuw en duur is, is mooi, en in een gesprek worden wij meer dan elders gevraagd wat wij verdienen en hoe duur onze reis is. En als we vragen wat ze later willen worden, is het antwoord meestal 'rijk'.

Reizen met de trein in China is interessant, omdat dit het vervoersmiddel is voor de gewone mensen. Want als Chinezen op vakantie gaan, nemen ze de bus. Lekker georganiseerd achter de gids aan, met z'n allen dezelfde pet op, je kent het wel. Dat kan dus ook, maar dan krijg je alleen 'toeristisch China' te zien. Nu krijgen we ook de 'gewone' Chinezen te zien: de mensen (m/v) die zich er niet voor schamen om zich midden in de trein van een ferme fluim te ontdoen, of die hun baby/peuter ongegeneerd in het gangpad laten schijten. Toch komt ook hierbij de Chinese inventiviteit om de hoek kijken, want de kindertjes hebben speciale broekjes aan: het kruis ontbreekt! Die heeft mama-lief er kunstzinnig uitgeknipt. En dat soort dingen willen we natuurlijk niet missen!
Om nog even in deze categorie te blijven (excuses voor degenen die hier niet op zitten te wachten): ook de openbare toiletten zijn een fenomeen op zich. Het is namelijk niet ongewoon om in je hoge nood een hokje te treffen, waar geen deur in zit. Sterker nog, er is een soort gemeenschappelijke smalle gracht, waar je overheen moet stappen; je bent slechts van je buurtoiletant afgescheiden door een heuphoog schotje. Het is zowaar een openbare blotebillen-parade! Heeft u een beeld?

En zo zouden we nog eindeloos lang kunnen doorgaan met het uiteenzetten van grote en kleine verschillen, maar dat zullen we jullie besparen. Wel moeten we op veler verzoek nog een klein puntje aanstippen: de Chinezen zijn zeker WEL in staat de letter 'R' uit te spreken. In hun eigen taal zit al een soort Engelse 'r' (arrrrr) en we hebben proefondervinderlijk vastgesteld dat ook onze hardere huig- of tong- 'r' mogelijk is met een Chinese linguistische opvoeding.

Hartelijke groeten,

Fan Yom en Fan Lili

(een goed Engelssprekende Chinees geeft zichzelf vaak een Engelse naam. Een van hen gaf ons een Chinese: Yom betekent 'courageous', Lili 'lovely' en 'beautiful'. Fan heeft geen betekenis, maar omdat Nederlandse namen vaak 'van' in de naam hebben vond hij dit wel toepasselijk en het is een echte Chinese familienaam.)